Για μένα, δεν υπάρχει πιο ωραίος καφές απ' τον ελληνικό. Παρ' ότι δεν τον παραγγέλνω κάθε φορά που είμαι για καφέ, στο μυαλό μου και στην καρδιά μου εξακολουθεί να είναι ο καλύτερος. Η γεύση του είναι πηκτή και δυνατή, το άρωμά του καθηλωτικό, σου θυμίζει μια άλλη εποχή και μια ελαφρότητα στη ψυχή. Είναι δυνατός, ικανός να σε ξυπνήσει όσο γκολ και να κοιμήθηκες το προηγούμενο βράδυ (βλ. κοιμάσαι γκολ, ξυπνάς ζαμπόν) και ποτέ μα ποτέ δεν σου χαλάει το στομάχι (τουλάχιστον το δικό μου). Πόσο ελληνικός είναι όμως ο καφές αυτός και πόσο Έλληνες είμαστε και εμείς οι ίδιοι άλλωστε;Για το δεύτερο δεν θα ήθελα να μπλέξω, μην μπω στο στόχαστρο τίποτα εξτρεμιστών (και δεν μιλάω για τα στιβαρά εξτρέμ του ΠΑΣ), οπότε θα περιοριστώ στο πρώτο ερώτημα. Η απάντηση είναι καθόλου. Ας πάρουμε όμως τα πράματα απ' την αρχή:
Ο Ελληνικός καφές υπάρχει σε πολλές διαφορετικές εκδόσεις, σε όλες τις χώρες της ανατολικής μεσογείου, της Μικράς Ασίας, της Τουρκίας καθώς και της Αραβίας. Σε όλες τις χώρες κυκλοφορεί με το τοπικό όνομα, έτσι αυτό που στην Ελλάδα είναι γνωστό ως "Ελληνικός" στην Τουρκία είναι γνωστό ως "τούρκικος", στην Κύπρο ως "κυπριακός", στην Αρμενία ως "αρμένικος", στις χώρες της Αραβίας ως "αραβικός" κ.ο.κ. Στην Ελλάδα, η ονομασία του αρχικά ήταν "τούρκικος" μα μετά το Κυπριακό, συγκεκριμένα μετά το 1974, η επίσημη ονομασία άλλαξε οριστικά σε "ελληνικός". Η συνταγή πάντως είναι η ίδια: καφές που παρασκευάζεται με ψήσιμο, σε μπρίκι, αλεσμένων σε λεπτή σκόνη καβουρντισμένων κόκκων καφέ. Η ελληνική έκδοση μοιάζει περισσότερο απ' όλες τις άλλες με την (καλά μαντέψατε) κυπριακή, τόσο σε σύσταση των ποικιλιών (χαρμάνι) όσο και σε χρόνο καβουρντίσματος και τρόπο άλεσης. Στις αραβικές χώρες συνηθίζεται η ανάμειξη με κάρδαμο και άλλα αρωματικά φυτά.
Παρότι θα μας άρεσε να είναι ελληνικής προέλευσης ο καφές που φωνάζουμε "ελληνικός" κατά πάσα πιθανότητα προέρχεται από τις αραβικές χώρες. Αυτός ο τρόπος παρασκευής του, δηλαδή χωρίς φιλτράρισμα, υποδηλώνει αυτή του την προέλευση. Από εκεί πέρασε στην Τουρκία και ταξίδεψε στην Ελλάδα και στην Κύπρο κατά τη διάρκεια της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας. Σύμφωνα με την παράδοση οι πρώτοι που παρασκεύασαν τέτοιου είδους καφέ ήταν οι Βεδουίνοι της Μέσης Ανατολής οι οποίοι έβαζαν την χύτρα του καφέ πάνω στην άμμο που κάλυπτε την στάχτη και τα κάρβουνα για να τα κρατήσει ζωντανά. Γι' αυτό υπάρχει και η παράδοση να ψήνεται ο καφές πάνω σε άμμο (στη χόβολη) στα παραδοσιακά καφενεία. Η διάδοσή του στα Βαλκάνια πρέπει να είναι -σχεδόν σίγουρα- απόρροια της εμπορικής ακμής του λιμανιού της Υεμένης απ' όπου πρέπει να έφθασε και στον Ελλαδικό χώρο.
Στην Ελλάδα ο καφές αυτός έχει συνδυαστεί με εκφράσεις όπως: «βαρύ γλυκός», ή «πολλά βαρύς» ή «βαρύ γλυκός και όχι»που αφορούν την επιτυχία στο καϊμάκι με ανεβοκατέβασμα του μπρικιού, όταν σερβίρεται στο φλιτζάνι, συνήθως χοντρό. Στους λάτρεις του συγκεκριμένου καφέ δεν υπάρχουν περιθώρια για λάθη κατά την παρασκευή του, καθώς υπάρχει μόνο μια σωστή αναλογία και πέραν αυτής ο καφές είναι ή άβραστος ή καμένος. Μια ιεροτελεστία που παραπέμπει σε ασπρόμαυρες ελληνικές ταινίες, ο ελληνικός καφές ακόμα σερβίρεται σε ελάχιστα καφενεία ανά τη χώρα, στη χόβολη, αφού στα περισσότερα έχει παγκοσμιοποιηθεί και αυτός και γίνεται με νερό στο βραστήρα της μηχανής του εσπρέσο.
Αν θέλετε να μάθετε περισσότερα εδώ είναι δύο καλά μέρη για να ξεκινήσετε:
ahh.. έχω φτιάξει τόσους ελληνικούς στη χόβολη αυγουστιάτικα.. μαρτύριο!!
ΑπάντησηΔιαγραφή(interesting post)
χαχαχα, που τους έφτιαξες; Σε δουλειά ή για παρέα;
ΑπάντησηΔιαγραφήλές να 'χω χόβολη στο σπίτι??:p σε δουλειά! είχε και καύσωνα, βγάζει και τρελή ζέστη αυτό το πράμα, γάμησέ τα! hahah!
ΑπάντησηΔιαγραφήΌταν γίνεται στη μηχανή του εσπρέσσο, δεν είναι καφές, αλλά πλύμα.
ΑπάντησηΔιαγραφήΜόνο στη χόβολη μπορείς να πεις ότι πίνεις καφέ, που αξίζει το κόπο.
@kaede : Ε δεν ξέρεις τι μπορεί να έχει κανείς σπίτι του! Ιδίως μια εκκολαπτόμενη αρχιτέκτων!!
ΑπάντησηΔιαγραφή@Houlk : Πολύ σωστά τα λες και εγώ μαζί σου είμαι! Το θέμα είναι που τον βρίσκεις πια έτσι; Εγώ ξέρω δυο-τρεις καφετέριες στην Αθήνα που τον φτιάχνουν ακόμα έτσι, αλλά δεν είναι πολλές...
Εκκολαπτόμενη... για 3 ακόμη ημέρες! χοχοχο!
ΑπάντησηΔιαγραφήΑυτό με τον "τούρκικο" καφέ και το '74 το έχω ακούσει, αλλά δεν είμαι απόλυτα βέβαιος για την ακρίβειά του (ο Πετρόπουλος που το αναφέρει, δεν είναι και ο ακριβέστερος συγγραφέας στην πιάτσα, ειδικά σε κάτι τέτοια θέματα που άπτονται των εμμονών του)
ΑπάντησηΔιαγραφήΛογικά ο καφές δεν είχε κάποιο επίθετο καταγωγής πριν τον Β' Παγκόσμιο που η Ευρώπη σαρώθηκε από τη λαίλαπα του στιγμιαίου καφέ. Δηλαδή, δεν πρόκειται να βρεις σε κάποιο προπολεμικό τιμοκατάλογο καφενείου (ξέρεις, αυτούς τους μαύρους που είναι γραμμένοι με κιμωλία) κάτι διαφορετικό από "καφές" σκέτο, γιατί δεν υπήρχαν δυο είδη να κάνεις διαχωρισμό.
Αλλά κι όταν ήρθε ο νες, το "ελληνικός" δε θα σήμαινε απαραίτητα κάτι άλλο από το εγχώριος (σε αντιπαραβολή με το εισαγόμενος), ούτε το "τούρκικος" κάτι άλλο από το "όπως τον κάνουν στην Τουρκία" (σε αντιπαραβολή με το "όπως τον κάνουν οι Ευρωπαίοι" - με την πολύ γενική έννοια, όπως τα παντελόνια ήταν τα "ευρωπαϊκά" ή όπως οι χοροί σε ζευγάρια είναι οι "ευρωπαϊκοί αγκαλιαστοί").
Κι ένα κουίζ για το τέλος: τι καφές ήταν ο "βαρύς γλυκός σε μισό";
Μπράβο ρε! Έχεις χόβολη στο σπίτι; Σούπερ!
ΑπάντησηΔιαγραφήΠολύ ενδιαφέροντα αυτά Λευτέρη και εγώ δεν είμαι 100% σίγουρος για την βεβαίότητα όλων αυτών, αλλά είμαι αρκετά σίγουρος πως οι περισσότεροι που πίνουν σήμερα "ελληνικό" έχουν στο νου τους πως πίνουν πέρα από ελληνική μάρκα καφέ, και ελληνικής προελεύσεως καφέ. Όπως τον σέρβιραν στον Περικλή ένα πράμα.
ΑπάντησηΔιαγραφήΚουίζ ε; μμμ βαρύς γλυκός σε μισό, το πρώτο πράμα που μου έρχεται στο μυαλό είναι ο μονός έναντι του διπλού, άρα ο μισός να είναι ο μισός καφέ απ' τον μονό; σε ποσότητα εννοώ οπότε με το μισό νερό και τον ίδιο καφέ;
άαααντε, άααααντε! τέλεια! Θέλω να δω φώτος!!
ΑπάντησηΔιαγραφήΓια την Μίνα λες. Έχει ναι και υποσχέθηκε την επόμενη φορά που θα είσαι Αθήνα να μας φιλέψει έναν, με λίγο γλυκό νερατζάκι μαζί.
ΑπάντησηΔιαγραφήΝαι ναι... την πηγαινοφέρνω μάλιστα στη βαλίτσα μου... σιγά! Τι είναι!? Σαν τεράστια χύτρα με άμμο..:Ρ
ΑπάντησηΔιαγραφήΔε διαφωνώ για τις εσφαλμένες εντυπώσεις των τελευταίων γενεών. Απλά λέω πως πιθανότατα έχουν να κάνουν με το ότι δεν καθίσαμε ποτέ να κουβεντιάσουμε με τους παππούδες μας κι όχι με κάποια εθνικιστική υπερβολή των ίδιων παππούδων.
ΑπάντησηΔιαγραφήΣτο κουίζ πέτυχες την απάντηση. Είναι έξι-τρεις (κοφτές κουταλιές με το παραδοσιακό κουταλάκι) στο μισό νερό. Δεν ξέρω αν είναι καν υγρό ή παχύρρευστο το αποτέλεσμα. Αυτός ήταν ο καφές που έπιαναν οι ψαράδες για να στυλωθούν όταν επέστρεφαν χαράματα από την τράτα.
έξι-τρεις ε; Σίγουρα θα σε στυλώσει αυτό ό,τι και να έχεις κάνει το προηγούμενο βράδυ! Πρέπει να είναι σαν γιαούρτι..!
ΑπάντησηΔιαγραφήπω πω! τρομαχτικό ακούγεται!
ΑπάντησηΔιαγραφή